Αλέξανδρος Νικολαϊδης, ηθοποιός

Συνέντευξη  για το θέμα "Τέχνες και πολιτισμός σε... καραντίνα"

Καλλιτέχνες και δημιουργοί απαντούν!

• Τι είδους προκλήσεις πιστεύετε ότι έχουν να αντιμετωπίσουν οι καλλιτέχνες αυτήν την περίοδο;

Η τέχνη από πάντα αποτελούσε αντίδοτο σε δύσκολες συνθήκες, και διέξοδος προς το φως. Δυστυχώς οι καλλιτέχνες βιώνουμε αυτή την παύση επίπονα, καθώς έχουμε στερηθεί την βιωματική επαφή και την συναναστροφή με τους άλλους. Έχουμε χάσει το εργαλείο της δουλειάς μας. Ένας καλλιτέχνης βέβαια, ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες δεν σταματά να εμπνέεται, να σχεδιάζει, να μελετά και να ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία. Τα όνειρα άλλωστε δεν μπαίνουν σε παύση. Ωστόσο η πρόκληση για όλο αυτό το διάστημα που περνάμε σε αποχή από τον χώρο εργασίας μας, είναι να κρατήσουμε κλειστό το παράθυρο στην τρέλα. Να μείνουμε όρθιοι. Είναι πολύ μεγάλο το διάστημα που είμαστε σε αναστολή εργασίας. Κοντεύει χρόνος. Η πρόκληση είναι να μη χάσουμε το μυαλό μας παραδινόμενοι στην κατάθλιψη. Προσωπικά δεν βλέπω πουθενά μία είδους δημιουργική πρόκληση. Βλέπω μόνο την πρόκληση του να παραμείνεις ψυχικά υγιής.

• Μπορεί η τέχνη να “περάσει” σε μια digital εποχή;

 Όχι. Δεν το πιστεύω αλλά και δεν το θέλω. Ο κινηματογράφος είναι γι’αυτόν τον σκοπό. Να μαγεύεσαι μέσω της οθόνης. Το θέατρο όμως είναι κάτι ζωντανό. Το βλέπεις μπροστά σου. Αφουγκράζεσαι με όλες σου τις αισθήσεις αυτό που συμβαίνει επί σκηνής. Όπως κι εμείς οι ηθοποιοί, στο θέατρο, δεν μπορούμε να υπάρξουμε χωρίς την συνδιαλλαγή με τον «άλλον». Η νέα online πραγματικότητα ευελπιστώ ότι θα είναι προσωρινή και εύχομαι γρήγορα να επιστρέψουμε στο βίωμα. Παρόλα αυτά, σε όλη αυτή τη μοναξιά που μας επιβάλλεται, οφείλουμε να βρούμε τρόπους να παραμείνουμε δημιουργικοί, νομίζω. Προσωπικά δουλεύω από το σπίτι μπροστά σε μια οθόνη καθημερινά. Διδάσκω μέσω οθόνης, κάνω πρόβες μέσω οθόνης, σκηνοθετώ μέσω οθόνης. Δεν μου προσφέρει σαφώς το ίδιο αποτέλεσμα, όμως η ανάγκη μου για έκφραση, επικοινωνία και δημιουργία, είναι τέτοια, που το παλεύω έτσι. Και πολλές φορές συμβαίνουν όμορφες στιγμές. Δεν θέλω να συνεχιστεί και μετά την πανδημία. Ας κρατήσουμε την τέχνη όπως την παραλάβαμε.

• Παρά τις προκλήσεις που φέρνει αυτή η κατάσταση, υπάρχουν θετικά αποτελέσματα που έχουν συμβεί σε εσάς;

Το θετικό που κράτησα από όλη αυτή την εμπειρία, είναι ότι μας δόθηκε άφθονος χρόνος. Είχα πολλά χρόνια να ξεκουραστώ τόσο πολύ και το είχα ανάγκη. Η τέχνη και το επάγγελμα μας, πολλές φορές είναι ένας αγώνας δρόμου. Κι αυτό λόγω επιβίωσης. Δεν μπορείς να ζήσεις από την τέχνη αν δεν είσαι καθημερινά σε ρυθμό. Συνεπώς αυτός ο χρόνος ξεκούρασης μου έκανε καλό. Ασχολήθηκα περισσότερο με πράγματα που είχα αφήσει σε δεύτερη μοίρα πιο πριν. Οι δουλειές του σπιτιού, φίλοι εκτός δουλειάς που είχα καιρό να μιλήσω μαζί τους, οικογένεια, αλλά και χρόνος μελέτης. Αυτό είναι το ένα μέρος αυτής της εμπειρίας που το λες θετικό. Γιατί υπάρχει και η άλλη όψη της ζωής του ίδιου ανθρώπου που δείχνει να είναι πιο σκοτεινή σ’αυτή την κατάσταση. Ας κρατήσουμε όμως τα θετικά...

• Σε ένα πλαίσιο κοινωνικής απομόνωσης και υγειονομικής κρίσης, ποιος κατά τη γνώμη σας είναι ο ρόλος των τεχνών και του πολιτισμού στη ζωή των ανθρώπων;

Σ’ αυτή την κρίση που περνάμε, η τέχνη έχει πληγεί αφάνταστα. Είναι ίσως ο κλάδος που έχει πληγωθεί περισσότερο απ’όλους. Για πολλούς λόγους, με τον κύριο λόγο να είναι η απαξίωση από την Πολιτεία. Ενώ ο κόσμος φαίνεται πως διψάει κυριολεκτικά για τέχνη. Για να μείνω όμως στην ερώτηση, θα πω απλά πως η τέχνη και ο πολιτισμός είναι το μόνο μέσο που έχουμε για την ψυχική μας υγεία. Ο ρόλος λοιπόν της τέχνης σε μια τέτοια κρίση είναι να δίνει μια αχτίδα φωτός στο σκοτάδι της απομόνωσης. Να δώσει την ελπίδα και το κουράγιο σ’αυτόν που πονάει. Σου λέει το περίφημο «είναι κι άλλοι σαν κι εσένα», αυτό το «δεν είσαι μόνος σου», «μπορεί να γίνει κι αλλιώς». Σου θυμίζει πως αυτό που ψάχνεις μπορεί να το βρεις εκεί έξω. Συνειδητοποιείς πως όλα γίνονται κι αλλιώς, πως οι διαφορετικοί τρόποι δεν είναι τόσο εχθρικοί, ίσως ούτε καν ξένοι. Κι αυτό σίγουρα σε κάνει «καλύτερο». Όσο για τον πολιτισμό... Είναι το όπλο μας απέναντι στον ρατσισμό, τον φασισμό, τον σεξισμό και τον κίνδυνο του να χάσουμε την ανθρωπιά μας. Ο πολιτισμός είναι το ύψιστο προσόν του ανθρώπου. Ο ρόλος του είναι να μας θυμίζει πως η αξιοπρέπεια, είναι αυτή που θα σε κάνει να κοιτάς τον εαυτό σου στον καθρέφτη χωρίς ντροπή.

• Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η «επόμενη μέρα»;

Κάθε φορά που σκέφτομαι «την επόμενη μέρα» μου έρχεται στο μυαλό ένας στίχος. «Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα, χωρίς εμένα». Δεν ξέρω. Την «επόμενη μέρα» πρώτα θα κοιτάξουμε να μετρηθούμε μεταξύ μας. Κι αν τα νούμερα μας βγαίνουν όλα θα είναι πιο εύκολα. Με αίθουσες και θέατρα γεμάτα. Ίσως ο φόβος παραμείνει για λίγο, όμως πιστεύω στο φως. Πιστεύω κι εύχομαι «η επόμενη μέρα» να μας βρει πιο σοφούς και με ενσυναίσθηση.

• Το δικό σας μήνυμα/σχόλιο από την προσωπική σας εμπειρία ως καλλιτέχνης;

Λίγα παραπάνω βλέμματα στο δρόμο. Ένα φιλικό σκούντηγμα στην πλάτη αυτού που πονάει, που υποφέρει. Ο καθένας μας κρύβει τη δική του ιστορία. Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι δεν είμαστε μόνοι σ’αυτόν τον κόσμο. Να εξαφανιστεί ο ωχαδερφισμός. Κι ας βάλουμε στόχους. Στόχους που να μας καθοδηγούν για όσα θέλουμε από καρδιάς να πετύχουμε. Είτε σε επαγγελματικό επίπεδο, είτε σε επίπεδο σχέσεων. Η δική μου εμπειρία μέσα από το θέατρο μου μαθαίνει συνεχώς να μη φοβάμαι να εκδηλώνομαι, να αγαπάω, να σέβομαι, να σκέφτομαι και να ονειρεύομαι. Ας γίνουμε λοιπόν αυτό που περιμένουμε. Ποτέ δεν είναι αργά.

• Λίγες πληροφορίες για εσάς...

Είμαι ο Αλέξανδρος Νικολαϊδης, γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιός. Φέτος κλείνω δέκα χρόνια παρουσίας στο χώρο της τέχνης. Δουλεύω ως επαγγελματίας ηθοποιός στο ελεύθερο θέατρο της Θες/νίκης και στον κινηματογράφο, σε θεατρικά εργαστήρια ως εμψυχωτής/δάσκαλος και σε θεατρικές ομάδες ως σκηνοθέτης. Περισσότερα δεν χρειάζεται να πω. Ας ελπίσουμε στο μέλλον ότι θα συναντηθούμε σε κάποιο θέατρο.

Σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο σας!