TAKE P-ART: Participatory Arts in Youth Work
Erasmus+ KA1 project
8 χώρες, 87 συμμετοχές νέων και εργαζομένων στον τομέα της νεολαίας
3 δράσεις σε Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία και Βοσνία Ερζεγοβίνη
Το ταξίδι ξεκίνησε!
Η "Σχεδία στην πόλη" συνεργάζεται με 7 Ευρωπαϊκές χώρες σ' ένα ξεχωριστό Erasmus+KA1 project. Κύριος στόχος μας είναι να αναδείξουμε τον ρόλο της συμμετοχικής τέχνης στη δημιουργική έκφραση και ενδυνάμωση των νέων.
Λίγα λόγια για το πρόγραμμα
Η ιδέα για το πρόγραμμα
Η περίοδος του COVID έχει επηρεάσει τη νεολαία με πολύ σοβαρό τρόπο, όχι κλινικά αλλά κοινωνικά. Πολλοί έμειναν πίσω σε όσα είχαν προγραμματίσει, στις σπουδές ή την απασχόληση. Ιδιαίτερα αρνητικά φαίνεται να επηρέασε νέους και νέες ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Μια έρευνα που διεξήχθη κατά την περίοδο του lockdown (Eurofund Living) ανέφερε ότι το 53% των ερωτηθέντων μεταξύ 15 και 18 ετών διέτρεχαν κίνδυνο κατάθλιψης.
Ο πολιτισμός έχει υποστεί επίσης πολύ ισχυρό πλήγμα, με σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας και ευκαιριών. Ελλοχεύει ο κίνδυνος μιας ολοένα και πιο ελιτίστικης κουλτούρας με περαιτέρω φτωχοποίηση των δυνατοτήτων των νέων να τις απολαμβάνουν, μια απώλεια που είναι δύσκολο να αποδεχτεί κανείς λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πολιτιστικά προϊόντα, που ήταν προσβάσιμα και δωρεάν υπήρξαν σανίδα σωτηρίας και ερέθισμα για τους νέους και όχι μόνο κατά τη διάρκεια του lockdown.
Σύμφωνα με τις συστάσεις του ΟΟΣΑ (Πολιτιστικό σοκ: COVID-19 και πολιτιστικοί και δημιουργικοί τομείς) οι πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις θα μπορούσαν να προέλθουν από διατομεακά και διακρατικά προγράμματα, που καλύπτουν τον εκπαιδευτικό και πολιτιστικό τομέα.
Ως εκ τούτου, αναρωτηθήκαμε για τις καλλιτεχνικές προσεγγίσεις που εστιάζουν περισσότερο σε μια προοπτική χωρίς αποκλεισμούς, αναζητώντας στρατηγικές που να μην αφήνουν κανέναν πίσω, ικανές να αναπτύξουν μια ισχυρή διάσταση ενδυνάμωσης, η οποία θα ενθάρρυνε την ανθεκτικότητα και τη συμμετοχή των νέων ανθρώπων.
Η απάντηση που προτείναμε ύστερα από μια περίοδο έρευνας και ανταλλαγής καλών πρακτικών μεταξύ του εταιρικού σχήματος που επεξεργάστηκε την προετοιμασία του προγράμματος "TAKE P-ART - Participatory Arts in Youth Work" ήταν η προώθηση δράσεων βασισμένες στη συμμετοχική τέχνη.
Τι είναι η συμμετοχική τέχνη (Participatory Arts);;
Η συμμετοχική τέχνη είναι μια προσέγγιση δημιουργίας τέχνης που εμπλέκει το κοινό στη δημιουργική διαδικασία, επιτρέποντάς του να γίνουν συν-συγγραφείς, εκδότες και παρατηρητές του έργου. Στοχεύει να αμφισβητήσει την κυρίαρχη μορφή δημιουργίας τέχνης στη Δύση, όπου μια μικρή κατηγορία επαγγελματιών καλλιτεχνών κάνει τέχνη, ενώ το κοινό αναλαμβάνει το ρόλο του παθητικού παρατηρητή ή του καταναλωτή, δηλαδή αγοράζει το έργο επαγγελματιών στην αγορά.
Η συμμετοχική τέχνη έχει μεγάλες δυνατότητες, τόσο για οργανώσεις νεολαίας που θέλουν να εργαστούν με νέους πιο αποτελεσματικά όσο και για πολιτιστικούς οργανισμούς που θέλουν να συνεισφέρουν στη μη τυπική εκπαίδευση. Η συμμετοχική τέχνη είναι μια σημαντική προσέγγιση για το πρόγραμμα Erasmus+ επειδή:
- προωθεί την ένταξη
- προωθεί τη συμμετοχή, μπορούμε όλοι να κάνουμε τέχνη, όπως όλοι μπορούμε να συμβάλουμε στην αλλαγή στις κοινωνίες μας και η τέχνη μπορεί να είναι το όχημα μέσω του οποίου παράγεται η αλλαγή
- χρησιμοποιεί μια γλώσσα, την καλλιτεχνική, που ξεπερνά τα πολιτιστικά εμπόδια
- βοηθά τους νέους να ανακαλύψουν τον εαυτό τους και να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους σε κοινές ανάγκες και ταυτότητες πέρα από τα σύνορα
- παρέχει στους νέους την ευκαιρία να προβληματιστούν για περίπλοκα φαινόμενα που τους περιβάλλουν με γλώσσες άλλες από τις γνωστικές και τις ορθολογικές.
Προφανώς δεν περιμένουμε από τους νέους και τις νέες που θα λάβουν μέρος στις δράσεις του "ΤΑΚΕ P-ART" να γίνουν καλλιτέχνες, ούτε να μπορέσουν να κατακτήσουν πολύπλοκες εκφραστικές τεχνικές. Aλλά επιδιώκουμε να αναπτύξουν μια θετική στάση και τεχνογνωσία για τη δυνατότητα χρήσης καλλιτεχνικών πρακτικών σε μελλοντικές δράσεις που θα κάνουν στις τοπικές τους κοινότητες. Να είναι πιο προσεκτικοί στις ανάγκες των πιο ευάλωτων παιδιών, εφήβων και νέων και ικανοί να εκφράσουν αυτή την προσοχή όταν εμπλέκουν επαγγελματίες του πολιτισμού στις δικές τους δραστηριότητες. Με τον ίδιο τρόπο δεν θέλουμε όλοι οι καλλιτέχνες να γίνουν παιδαγωγοί, αλλά αντίστοιχα θα θέλαμε να προσεγγίσουν τους μαθητές και το κοινό τους με μια πιο συμπεριληπτική ματιά και μέσα από την τέχνη τους να προσφέρουν ισότιμες ευκαιρίες σε όλους/ες.
Στο πλαίσιο αυτού του προβληματισμού προετοιμάσαμε την πρότασή μας και ο επικεφαλής φορέας Centro Studi Sereno Regis OVD (Τορίνο, Ιταλία) κατέθεσε τη σχετική αίτηση Erasmus+KA1.
Με μεγάλη χαρά λάβαμε την έγκριση του έργου. Συμμετέχουν φορείς από 8 χώρες με εμπειρία σε θέματα πολιτισμού, εκπαίδευσης, μη τυπικής μάθησης, ενδυνάμωσης ευάλωτων ομάδων.
Στόχοι του έργου TAKE P-ART: Participatory Arts in Youth Work
Στόχος λοιπόν του διακρατικού προγράμματος είναι να υποστηρίξει παράλληλα τον τομέα της μη τυπικής εκπαίδευσης, ιδιαίτερα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και τον τομέα του πολιτισμού μέσα από μια συμπεριληπτική προσέγγιση.
Ως εκ τούτου, οι στόχοι του έργου είναι πολλαπλοί:
- η διάδοση της συμμετοχικής προσέγγισης μεταξύ των ευρωπαϊκών οργανώσεων νεολαίας και πολιτιστικών οργανώσεων ως μια αναπαραγόμενη και ευέλικτη καλή πρακτική σε διαφορετικά πλαίσια,
- η προώθηση της ανάπτυξης δεξιοτήτων των εργαζομένων με νέους (youth workers) σε διαπολιτισμικά και περιθωριοποιημένα πλαίσια μέσω της χρήσης συμμετοχικών τεχνών,
- η ευαισθητοποίηση των καλλιτεχνών και των πολιτιστικών οργανώσεων σχετικά με τις δυνατότητες των τεχνών στην εργασία για νέους.
- η προώθηση της προσωπικής ανάπτυξης των εργαζομένων στον τομέα της νεολαίας. Είναι οι πρώτοι που ασχολούνται χρησιμοποιώντας συμμετοχικές τέχνες και θα τους δοθεί η ευκαιρία να εκφραστούν μέσα από αυτή τη διαδιακασία. Η προσωπική εμπειρία της δύναμης και της επίδρασης αυτής της δουλειάς είναι ζωτικής σημασίας για τη διευκόλυνσή της με ευαισθησία, υπομονή και ενσυναίσθηση.
- η παροχή ευκαιριών στους νέους να εκφραστούν μέσω της τέχνης σε διεθνές πλαίσιο.
- η συμμετοχή νέων με λιγότερες ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με πολλαπλά μειονεκτήματα και αναπηρίες.
Το έργο έχει μια συνακόλουθη δομή, κάθε δραστηριότητα εξαρτάται από τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν στην προηγούμενη και προβλέπει μια πολύ σημαντική διαδικασία μάθησης από τη θεωρία στην πράξη.
Δράσεις του έργου
Προβλέπονται 3 δράσεις κινητικότητας:
1.Study Visit / επίσκεψη μελέτης Take P-ART, “Exploring Approaches and Best Practices”:
4 ημέρες δράσης, 20 έως 25 Ιουνίου 2022, στην περιοχή Dorset στο Ηνωμένο Βασίλειο (συμπεριλαμβάνονται και οι μέρες ταξιδιού). Η επίσκεψη συντονίζεται από τον εταίρο Opera Circus και παίρνουν μέρος 19 συμμετέχοντες από τις 8 χώρες-εταίρους του έργου.
2. Training course/ κατάρτιση Take P-ART, “Learning to work with participatory arts”:
7 ημέρες δράσης, 16 έως 24 Ιουλίου 2022, στο Torre Pellice, Τορίνο (συμπεριλαμβάνονται και οι μέρες ταξιδιού).
Στην εκπαίδευση συμμετέχουν 27 εργαζόμενοι/ες στον τομέα της νεολαίας και επίσης εργαζόμενοι/ες που δραστηριοποιούνται στην καθημερινή τους εργασία με εφήβους και νέους από ευάλωτα περιβάλλοντα. Στόχος του προγράμματος κατάρτισης είναι να προσφέρει στοχευμένες γνώσεις, τεχνογνωσία σχετικά με τη συμμετοχική τέχνη καθώς και διαπολιτισμικές εμπειρίες ώστε να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να επεκτείνουν την εργαλειοθήκη τους στην εργασία με τη νεολαία.
3. Youth exchange/ ανταλλαγή Νέων Take P-ART “Participatory Arts in Pracice”:
7 ημέρες δράσης, 31 Ιουλίου έως 8 Αυγούστου, στο Bradunac και την Srebrenica στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (συμπεριλαμβάνονται και οι μέρες ταξιδιού). Στην ανταλλαγή συμμετέχουν 33 νέοι/ες μεταξύ 18 και 25 ετών από τις 8 χώρες-εταίρους του έργου και ένας αρχηγός ομάδας ανά χώρα. Οι δραστηριότητες βασίζονται σε εργαλεία και γνώσεις που αποκτήθηκαν στις 2 προηγούμενες δράσεις του έργου.
*Στις παραπάνω δράσεις τουλάχιστον ένας/μία Youth Worker από κάθε οργανισμό πρέπει να συμμετέχει και στις 3 δραστηριότητες ώστε να αποτελεί τον συνδετικό κρίκο που θα μεταφέρει τις εμπειρίες και την τεχνογνωσία στην ομάδα του/της.
Ήδη 2 μέλη της ομάδας μας, η Μαρίνα Τζίκου και η Νατάσα Φασιλή, βρίσκονται στο Dorset, Ηνωμένο Βασίλειο (20-25 Ιουνίου) και ανυπομονούμε να μας πουν τις εντυπώσεις τους!!!
Αν θέλετε να λάβετε μέρος στην ανταλλαγή νέων στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη επικοινωνήστε μαζί μας: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Επιμέλεια κειμένων: Σμαρώ Ιγνατιάδου