ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ με επικοινωνία και μάθηση online, μια σύντομη αποτίμηση
Τα πρώτα βήματα στη νέα διαδικτυακή πραγματικότητα
Η “Σχεδία στην πόλη” μετά το μούδιασμα των πρώτων εβδομάδων της καραντίνας, τον Μάρτιο 2020 προσπάθησε να διερευνήσει λύσεις για να μπορεί να συνεχίσει το έργο της και να συνεχίσει να προσφέρει στο βαθμό που ήταν εφικτό.
Οι δράσεις της ομάδας είτε για παιδιά είτε για ενήλικες βασίζονται στην ενεργή συμμετοχή, στη βιωματική εμπειρία, στη ανάπτυξη της δημιουργικής επικοινωνίας και του ομαδικού πνεύματος.
Πως θα μπορούσαμε να πετύχουμε όλα αυτά χωρίς τη δια ζώσης επαφή;
Αυτό ήταν το κύριο ερώτημα όχι μόνο για τη δική μας ομάδα αλλά φυσικά και για όλους, σε κάθε φορέα ή επαγγελματικό πεδίο, εκείνη την περίοδο!
Οι νέες τεχνολογίες θαρρείς πως ήρθαν σαν “από μηχανής Θεός” και μάλιστα για πρώτη φορά σε τόσο μαζική κλίμακα.
Ψηφιακές πλατφόρμες, εργαλεία, εφαρμογές, συσκευές, έκαναν την εμφάνισή τους. Καινούργιες λέξεις εισέβαλαν στο λεξιλόγιο μας: link, zoom, webex, share screen, join the meeting, breaking out rooms, mute, jamboard, google form. Kαι όσο ποτέ ακούσαμε τα παιδιά μας να λένε: «με πέταξε έξω»!
Έπρεπε σε σύντομο χρονικό διάστημα να εξοικειωθούμε με όλα αυτά τα νέα εργαλεία και να τα αξιοποιήσουμε με δημιουργικό τρόπο!
Δεν είναι ψέμα να πούμε ότι ποτέ πριν δεν είχαμε περάσει τόσες ώρες μπροστά σε οθόνες όσο αυτόν τον τελευταίο χρόνο! Και αυτό νομίζω ισχύει σε παγκόσμια κλίμακα.
Οι δράσεις της Σχεδίας στην περίοδο της καραντίνας
1ο βήμα - τηλεφωνική γραμμής υποστήριξης
Το πρώτο μας βήμα ήταν να προσφέρουμε την υποστήριξή μας σε εκπαιδευτικούς, παιδιά και γονείς. Έτσι ξεκίνησε η λειτουργία τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης για το διάστημα από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο 2020 και από τον Νοέμβριο 2020 έως τον Μάιο 2021 που ξεκίνησαν πάλι τα σχολεία.
Σκοπός μας ήταν να μοιραστούμε πληροφορίες και συμβουλές και να προσφέρουμε εξειδικευμένη υποστήριξη σε θέματα της καθημερινής ζωής με τα παιδιά:
- Μελέτη μαθημάτων, οργάνωση χρόνου, συγκέντρωση προσοχής, προτάσεις δημιουργικής μάθησης.
- Δημιουργικός ελεύθερος χρόνος (ιδέες δημιουργικών δραστηριοτήτων με τα παιδιά).
- Δημιουργική διαχείριση διαφωνιών-συγκρούσεων.
Το διάστημα που λειτούργησε η τηλεφωνική μας γραμμή δεχθήκαμε περισσότερες από 1200 κλήσεις από γονείς και εκπαιδευτικούς από τη Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές της Ελλάδας με κύρια ζητούμενα:
- συμβουλές για τρόπους διαχείρισης καθημερινών δυσκολιών στην οργάνωση του διαβάσματος των παιδιών
- ιδέες για δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου στο σπίτι
- προτάσεις για αποτελεσματικότερη συγκέντρωση προσοχής τόσο στο μάθημα όσο και στη μελέτη
- προτάσεις για διαδικτυακά παιχνίδια για την ενεργοποίηση της ομάδας-τάξης (bonding games)
Στο πλαίσιο αυτό με την ομάδα παιδαγωγών της «Σχεδίας στην πόλη»:
- Καταγράψαμε και αναρτήσαμε στην ιστοσελίδα της ομάδας εκπαιδευτικό υλικό με δραστηριότητες και παιχνίδια για το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο.
- Αποστείλαμε ψηφιακό υλικό σε γονείς και εκπαιδευτικούς που το χρειάστηκαν.
- Στην παρούσα φάση προετοιμάζουμε e-books που θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα μας το επόμενο διάστημα.
2ο βήμα, εκπαίδευση και δράση εθελοντών με συναντήσεις online
Πραγματοποιήσαμε διαδικτυακά τη 2η συνάντηση Υποδοχής νέων εθελοντών και το σεμινάριο εκπαίδευσης. Καθιερώσαμε σταθερές εβδομαδιαίες διαδικτυακές συναντήσεις και δημιουργήσαμε διαδικτυακές ομάδες εργασίας. Για πρώτη φορά οι νέοι μας εθελοντές δρούσαν από κοινού, ετοίμαζαν δράσεις ή εκπαιδευτικό υλικό χωρίς να έχουν γνωριστεί δια ζώσης!
3ο βήμα, επιμόρφωση εκπαιδευτικών online - διαδικτυακά σεμινάρια
Πραγματοποιήσαμε επιμορφωτικό κύκλο για εκπαιδευτικούς Α/θμιας εκπαίδευσης με θέμα «Συμπεριληπτική μάθηση μέσα από το Εκπαιδευτικό δράμα», από τον Οκτώβριο 2020 έως και τον Ιούνιο 2021, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος που συμμετέχουμε ως εταίροι “Join in and make a change” - Inclusion through Educational Drama - ERASMUS PLUS/KA3.
Σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε 10 διαδικτυακά εκπαιδευτικά σεμινάρια (Νοέμβριος 2020-Απρίλιος 2021) με τη συμμετοχή συνολικά 206 εκπαιδευτικών και φοιτητών από όλη την Ελλάδα. Τα σεμινάρια είχαν διαδραστικό χαρακτήρα και δόθηκε έμφαση στα θέματα: δημιουργική μάθηση, εμψύχωση ομάδας-τάξης, ενσυναίσθηση και δυναμική σχέσεων, ειρηνική επίλυση συγκρούσεων, αφήγηση παραμυθιών, θεατρικό παιχνίδι και Εκπαιδευτικό Δράμα.
Πραγματοποιήσαμε για πρώτη φορά διαδικτυακά στις 24 Μαΐου 2021, την 16η Ημερίδα “Δημιουργικές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση” με θέμα “Καλές πρακτικές και παραδείγματα από την εμπειρία της τηλεκπαίδευσης”, με τη συμμετοχή 140 εκπαιδευτικών.
4ο βήμα, εκπαίδευση γυναικών προσφύγων στην ελληνική γλώσσα online
Συνεχίσαμε διαδικτυακά τα μάθημα ελληνικής γλώσσας σε 2 ομάδες αραβόφωνων και φαρσόφωνων προσφύγων (Νοέμβριος 2020 - Μάιος 2021) γυναικών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος “Women’s steps into the future” - Faces of Migration - DEAR PROGRAMME. Σήμερα έχουμε επιστρέψει στα δια ζώσης μαθήματα και ομολογούμε πως αν δεν είχαμε κρατήσει έστω και διαδικτυακά αυτήν την επαφή ίσως οι ομάδες να είχαν διαλυθεί.
5ο βήμα, παίζουμε online! - διαδικτυακά εργαστήρια για παιδιά 8-12 ετών
Πραγματοποιήσαμε με την ομάδα εθελοντών παιδαγωγών 5 διαδικτυακά εργαστήρια για παιδιά 8-12 ετών. Συμμετείχαν συνολικά 65 παιδιά και γονείς. Τα θέματα των εργαστηρίων ήταν:
- "Χριστουγεννιάτικη περιπέτεια", εργαστήριο διαδραστικής αφήγησης και παιχνιδιού (27/12/2020)
- "Ιστορίο-παίζουμε", εργαστήριο δημιουργικής γραφής και δημιουργίας χαρακτήρων (30/01/2021)
- "To γαϊτανάκι των συναισθημάτων", εργαστήριο για τα συναισθήματα (27/02/2021)
- "Να σου πω μια ιστορία ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ;", εργαστήρι για τη διαφορετικότητα και τις ανθρώπινες σχέσεις (27/3/2021). Το εργαστήριο ήταν αφιερωμένο στην Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού και της Ξενοφοβίας (21 Μαρτίου).
- "Ταξιδεύοντας στα ατελιέ μεγάλων ζωγράφων", εργαστήριο με παιχνίδι ρόλων και ζωγραφική (7/04/2021). Έμπνευση για το εργαστήριο αποτέλεσε η Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης (15 Απριλίου).
Όλα τα εργαστήρια βασίστηκαν στις αρχές της βιωματικής μάθησης, σε τεχνικές Εκπαιδευτικού Δράματος, δημιουργικής έκφρασης και παιχνιδιών χτισίματος ομάδας (team building games).
6o βήμα, διαδικτυακές νεανικές εκδηλώσεις online
Διοργανώσαμε 4 διαδικτυακές νεανικές εκδηλώσεις με ειδικά θέματα όπως:
"ευρωπαϊκή κινητικότητα", "νεανική επιχειρηματικότητα", "τέχνες και νέοι καλλιτέχνες την περίοδο της καραντίνας", "συμμετοχή των νέων στα κοινά και γνωριμία με το Δημοτικό Συμβούλιο Νέων Θεσσαλονίκης".
Συμμετείχαν συνολικά 96 νέοι. Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του YOUTHLAND19.27 - ERASMUS PLUS/KA2, στο οποίο η "Σχεδία στην πόλη" συμμετέχει ως εταίρος.
7ο βήμα , "ΓΕΦΥΡΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ", online ενδυνάμωση νέων εθελοντών σε συνεργασία με το Thess δίκτυο
Σε συνεργασία με το Δίκτυο Εθελοντικών Οργανώσεων Θεσσαλονίκης (Thess δίκτυο) υλοποιήσαμε 3 διαδικτυακά εργαστήρια ενδυνάμωσης νέων εθελοντών που συμμετέχουν σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Συμμετείχαν συνολικά 20 εθελοντές από οργανώσεις στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα.
Η θεματολογία των σεμιναρίων αφορούσε:
"Είμαι στην ομάδα", 28/03/2021: κίνητρα εθελοντισμού, το προσωπικό όραμα και το όραμα της ομάδας, δεξιότητες επικοινωνίας και διεργασία σχέσεων (28/03/2021).
"Ρόλοι και σχέσεις στην ομάδα" 11/04/2021: ρόλοι και δυναμική σχέσεων, πρωτοβουλίες στην οργάνωση, υπευθυνότητα και λήψη αποφάσεων, επίλυση διαφωνιών – συγκρούσεων
"Σχεδιάζοντας κοινωνικές δράσεις", 9/05/2021: από το εγώ στο εμείς, ενεργή συμμετοχή στα κοινά, συνέργειες, ανταλλαγή καλών πρακτικών, από την ιδέα στον σχεδιασμό κοινωνικών δράσεων ευαισθητοποίησης στην πόλη μας, παραδείγματα επί χάρτου: σχεδιάζοντας μια δράση (πχ. κοινωνική εκδήλωση, φεστιβάλ, καμπάνια κλπ)
Το εργαστήρια πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος “YOUTHLAND 19.27”, ERASMUS PLUS KA2, στο οποίο η «Σχεδία στην πόλη» συμμετέχει ως εταίρος του έργου.
8ο βήμα, ταξιδεύουμε στην Ευρώπη... Εκπαιδευτικές συναντήσεις και ομάδες εργασίας με τους εταίρους μας στα ευρωπαϊκά προγράμματα για νέους, μια online εμπειρία!
Καθώς δεν ήταν δυνατόν να υλοποιήσουμε τις προγραμματισμένες μας συναντήσεις και τις ανταλλαγές νέων δημιουργήσαμε μια διαδικτυακή γέφυρα επικοινωνίας με τις οργανώσεις που συνεργαζόμαστε σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
9o βήμα, καταγραφή απόψεων και αναγκών εκπαιδευτικών και νέων μέσω online ερωτηματολογίων
Στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που υλοποιούμε και προκειμένου να αποτυπώσουμε, όσο είναι εφικτό, τις απόψεις και τις ανάγκες των εκπαιδευτικών και των νέων της πόλης μας αξιοποιήσαμε ηλεκτρονικές φόρμες ερωτηματολογίων.
Στην παρούσα φάση επεξεργαζόμαστε τα αποτελέσματα τα οποία θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα.
📌ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ
Η προστασία των προσωπικών δεδομένων έχει εγείρει συζητήσεις και έντονους προβληματισμούς και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τους φορείς ώστε να τηρούν τις σχετικές οδηγίες που αφορούν την Πολιτική Απορρήτου.
Έτσι, θεωρούμε σημαντικό να τονιστεί ότι η "Σχεδία στην πόλη" σε όλες τις δράσεις (δια ζώσης και διαδικτυακές) τηρεί αυστηρό πρωτόκολλο προστασίας προσωπικών δεδομένων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Σημεία προς συζήτηση και παρατηρήσεις από τη βιωματική εμπειρία της ομάδας
Η καταγραφή απόψεων...
- από την επικοινωνία μας με γονείς και εκπαιδευτικούς,
- από την εμπειρία της τηλεκπαίδευσης τόσο στο τυπικό σχολείο είτε σε δομές μη τυπικής μάθησης όπως μας την μετέφεραν συνάδελφοι εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα
ανέδειξε τα εξής σημεία που απασχόλησαν την εκπαιδευτική κοινότητα, τους νέους, τους μαθητές και τους γονείς:
- Χρόνος/ταχύτητα εξοικείωσης με ψηφιακές πλατφόρμες/ψηφιακά εργαλεία
- Κατανόηση πλατφόρμας/εργαλείου
- Επιμόρφωση εκπαιδευτικών
- Προηγούμενη εμπειρία του εκπαιδευτικού
- Κίνητρα μάθησης, διάθεση για αλλαγή
- Τεχνικές δυσκολίες του εκπαιδευτικού (σύνδεση, εξοπλισμός)
- Τεχνικές δυσκολίες των μαθητών
- Προστασία προσωπικών δεδομένων
- Οφέλη από την τηλεκπαίδευση
Η επόμενη μέρα γεννά μια σειρά ερωτημάτων που καλούμαστε να επεξεργαστούμε και να απαντήσουμε
- Τι μάθαμε;
- Τι κρατάμε;
- Τι βελτιώνουμε/αλλάζουμε;
- Τι χρειαζόμαστε; (εκπαιδευτικοί & μαθητές)
- Τι προτείνουμε;
Μια πολύ σύντομη αποτίμηση…
Η εμπειρία της τηλεκπαίδευσης ανέδειξε αδυναμίες, προκλήσεις, αλλά πρόσφερε και νέες δυνατότητες.
Οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι επαγγελματίες στο χώρο της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων και ειδικοτήτων έπρεπε σε σύντομο χρονικό διάστημα να εξοικειωθούν με ψηφιακές πλατφόρμες και εργαλεία.
Οι μαθητές και οι γονείς αντίστοιχα έπρεπε γρήγορα να προσαρμοστούν σε αυτές τις απαιτήσεις.
Από νωρίς εντοπίστηκαν τεχνικές δυσκολίες, έλλειψη εξοπλισμού τόσο στην εκπαιδευτική όσο και στη μαθητική κοινότητα που αίρει μια σοβαρή συζήτηση περί ίσων μαθησιακών ευκαιριών.
Από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας έχουν ξεκινήσει επιμορφωτικά σεμινάρια ανάπτυξης δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών στις νέες τεχνολογίες και στα ψηφιακά εργαλεία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Παράλληλα σε ατομικό επίπεδο όλοι μας προσπαθήσαμε, στο βαθμό που ήταν δυνατό, να ανταποκριθούμε σε αυτές τις προκλήσεις.
Ίσως είναι νωρίς για να εκτιμήσουμε τα αποτελέσματα, τα θετικά σημεία και τις αρνητικές επιπτώσεις που έφερε σε πολλαπλά επίπεδα η περίοδος της πανδημίας και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Ας αναλογιστούμε πως τα παιδιά μας ζουν σε μια νέα εποχή, με νέους κώδικες επικοινωνίας, χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες στην καθημερινότητά τους και επίσης μαθαίνουν μέσα από αυτές.
Μαζί τους ανακαλύπτουμε κι εμείς οφέλη, προσδιορίζουμε δυσκολίες και κινδύνους και καλούμαστε να είμαστε στο πλευρό τους προσφέροντας ένα ασφαλές μαθησιακό και συναισθηματικό περιβάλλον.
Η δια ζώσης μάθηση είναι αναντικατάστατη, χωρίς καμία αμφιβολία.
Με την εμπειρία της τηλεκπαίδευσης γνωρίσαμε περισσότερα εργαλεία για τη δουλειά μας: για να κάνουμε ακόμα πιο ενδιαφέρον το μάθημά μας, για να οργανώνουμε το εκπαιδευτικό μας υλικό, για να ανταλλάσσουμε καλές πρακτικές.
Κι αυτό είναι η θετική σκέψη που θα ήθελα να κρατήσω στο τέλος αυτής της δύσκολης περιόδου.
Αργυρώ Σκίτσα
Φιλόλογος, εκπαιδεύτρια στην μη τυπική μάθηση
